Finn Juhl (1912-1989)

Finn Juhl wordt gezien als vader van het Deense Design. Hij is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de groep van de zogeheten Deense Modernen. Daartoe behoren naast Finn Juhl o.a. ook grootheden als Arne Jacobsen, Hans J.Wegner en Kaare Klint, die van doorslaggevend belang zijn geweest op het gebied van de architectuur en de meubel-en binnenhuisinrichting.

Hij is vooral bekend geworden door zijn stoelontwerpen en zijn sculpturaal vormgegeven banken.

• Hij was de eerste Deen die in Amerika het Deense Design internationaal bekendheid gaf door zijn interieurontwerp van de trustschapsraadskamer in het VN gebouw te New York (1950).
• Ook was hij de eerste Deense meubelontwerper/architect die in Amerika industrieel vervaardigde meubels geproduceerd kreeg; namelijk de Baker sofa ging in 1951 bij Baker Furniture, Grand Rapids, Michigan in productie.

Zijn opvatting over ontwerpen verschilde met die van zijn tijdgenoten, die allen opgeleid waren door Kaare Klint en/of als meubelmaker.

Finn Juhl was opgeleid als architect en niet als meubelmaker.

Hij wilde oorspronkelijk kunstgeschiedenis studeren, maar zijn vader (groothandelaar) was hier tegen. Hij was een autodidact op het gebied van het ontwerpen van meubels. Voor de uitvoering van zijn ontwerpen ging hij een vruchtbare samenwerking, van 22 jaar, aan met de meubelmaker Niels Vodder.

Vodder was een meester in het ontwikkelen van nieuwe manieren om hout te buigen en om delen aan elkaar te bevestigen.

Een opvallend kenmerk van Finn Juhl’s ontwerpen is het benadrukken van de beklede onderdelen( zitting/leuning)  enerzijds en van het frame anderzijds. Anders dan zijn tijdgenoten ontwierp hij meubels in vooral teak en walnotenhout (harde houtsoorten).

Hij ontwierp meubels vanuit zijn interesse voor kunst en was niet geïnteresseerd in het interpreteren van oude meubels, zoals zijn tijdgenoten Mogensen en Wegner.

Zelden veranderde hij een oude/klassieke meubels in een modern ontwerp, maar gebruikte de oude vormen net als kunst: hij liet zijn verbeelding en fantasie de vrije loop en ontwierp

nieuwe vormen.Hij was geïnspireerd door o.a. Mondriaan, Henry Moore, Barbara Hepworth, Jean Arp en Alexander Calder.

Vandaar ook dat de stijl van Finn Juhl als sculpturaal en monumentaal omschreven kan worden.

Na zijn debuut in 1937 als meubelontwerper tijdens de jaarlijkse tentoonstelling van het meubelmakersgilde van Kopenhagen, was een veelgehoord commentaar dat zijn meubels te sculpturaal waren en teveel gericht waren op esthetiek in plaats van het sobere functionalisme van zijn Deense tijdgenoten.

Finn Juhl beweerde echter dat de kunst van vormgeven zowel een eigenschap van een beeldhouwer als van een meubelmaker is : “een stoel is niet alleen een decoratief object in de ruimte, het is ook een vorm en ruimte in zichzelf”

Een van zijn eerste voorbeelden uit 1940, de Pelican stoel, viel niet goed bij de critici: door de een werd deze vergeleken met een “vermoeide walrus” en volgens de ander bezat deze “een esthetiek van het slechtste soort”. Deze kritiek kwam voort uit zijn eigenzinnige, onconventionele stijl die afwijkend was van zijn tijdgenoten.

Belangrijke data uitgelicht 

(zie voor een complete chronologie www.finnjuhl.org/chronology  )

Geboren 30 januari 1912 te Kopenhagen- 17 mei1989 overleden

1930-1934 studeerde architectuur aan de Koninklijke Kunstacademie

1934-1945 werknemer bij architect Vilhelm Lauritzen

1937-debuut bij de tentoonstelling van het meubelmakersgilde te Kopenhagen

1937-1959 samenwerking met meubelmaker Niels Vodder

1942-bouwde zijn eigen  huis op Kratvaenget

1945-opende zijn eigen kantoor in Nyhavn

1945-1955 leraar aan de school voor interieurdesign

1947 Eckersberg Onderscheiding

1951/52 Ontwierp het interieur voor de trustschapskamer VN hoofdgebouw/USA

1951/55 meubelontwerpen in productie Baker Furniture INC, Grand Rapids, Michigan

1953/69 meubelontwerpen in productie Bovirke France&Daverkosen(later France&Son) , Søren Willadsen

1956/61 ontwierp SAS ticket terminals in Europa en Azie en het interieur van de DC   vliegtuigen

1960 richtte hij de ambassadeurskamer in van de Deense ambassade Washington

Vanaf de jaren vijftig richtte Finn Juhl vele nationale en internationale tentoonstellingen in,waaronder die van Georg Jensen, de bekende Deense zilversmid.

Finn Juhl en zijn tijdgenoten: het functionalisme
Finn Juhl was vergeleken bij zijn tijdgenoten een buitenbeentje: geen meubelmaker en niet opgeleid door Kaare Klint. Hij was architect terwijl hij eigenlijk kunsthistoricus had willen worden. Zijn voorliefde voor kunst in het algemeen en die van beeldhouwers in het bijzonder, maakte dat hij niet zuiver functioneel naar een meubel keek maar ook als beeldhouwer.

Kaare Klintschool
Vanaf 1924 gaf Kaare Klint les in” Interieur en Meubelontwerp” op de Koninklijke Kunstacademie te Kopenhagen . Tegelijkertijd met zijn aanstelling waren er veranderingen in de manier van lesgeven op de academie: de nadruk kwam meer te liggen op de technische ipv. de artistieke aspecten. Een meer “down to earth”methode, hiermee samenhangend werden de sociale en economische aspecten bij het ontwerpen steeds belangrijker. Op de eerste plaats stond meubels te maken die voldeden aan de behoeftes van de mensen op de tweede plaats kwam de ontwerpers trots. Deze ontwikkeling loopt parallel met die van het Bauhaus in Duitsland. Echter een groot verschil is dat het Deens functionalisme nooit de oude/klassieke meubelontwerpen verworpen heeft. Het Bauhaus verwierp hiertegen alle ontwerpen uit het verleden: alleen dan werd de weg vrijgemaakt voor nieuw design.

Kaare Klint’s opzet voor zijn klassen was revolutionair: studenten van verschillende jaren zaten in één klas, waardoor de interactie tussen de leerlingen groot was. De nadruk lag in zijn lessen op het onderzoeken van materiaalgebruik, functionele en constructieve aspecten van bestaande meubels. Ten tweede moesten de leerlingen het menselijk lichaam onderzoeken en het doel/functie van meubels om dit lichaam zo comfortabel mogelijk te laten zitten. De constructie van meubels werd bestudeerd om de kwaliteit van de meubels te verbeteren. In de praktijk betekende dit dat leerlingen bestaande meubels onderzochten: de maten opnamen, de constructie bekeken, tekeningen maakten en de sterke en zwakke punten pschreven. De vraag werd gesteld: hoe kan je dit verbeteren? Op een ander moment moesten de leerlingen alle daagse voorwerpen als kopjes, borden etc opmeten en berekenen hoeveel plaats die innamen, zodat ze het ideale opbergmeubel konden ontwerpen. Bij het onderzoeken van het menselijk lichaam werden vragen gesteld als: hoe zat een stoel comfortabel?, hoe hoog moest een boekenkast worden, dat deze nog functioneel bleef?

Functionalisme
Is een manier van denken, ontwerpen, een filosofie en ook een stijl. De schilder/architect Le Corbusier was in 1924, de eerste die het woord functionalisme gebruikte. Vanaf het begin zagen de functionalisten deze stijl als uitermate geschikt voor arbeidersklasse. De industriële productie kon de behuizing en de producten daarin verbeteren. Daarom werd overdreven versiering verbannen en afgedaan als een ouderwetse manier van produceren. De onversierde, vereenvoudigde en gestandaardiseerde vormen waren makkelijker en goedkoper te produceren. Op esthetisch niveau stelden de functionalisten inhoud boven vorm.

Belangrijker werd de individuele behoefte en welvaart dan het imiteren van de ornamenten en esthetiek van de gegoede burgerij.