Hoe een tuinontwerp te beginnen

De Methode

Voor veel mensen is het beginnen aan of het maken van een eigen tuinontwerp, net zoiets absurds en onmogelijk als de uitroep: " Ik denk dat ik dit jaar de Tour de France maar eens ga winnen".

Met andere woorden bedoelen ze te zeggen: ik kan dat niet. Maar eigenlijk willen ze zeggen: ik weet niet hoe ik moet beginnen en welke weg ik moet volgen. Voor deze mensen – en zijn wij dat eigenlijk niet allemaal- is deze korte introductie bedoeld. Om wegwijs te worden uit die eerste kluwen met een wirwar aan mogelijkheden.

1. Orde in de chaos
Ontwerpen is eigenlijk rust en orde creëren in de chaos. U kunt ook zeggen: keuzes maken in de duizenden verschillende mogelijkheden die u hebt. Ga dus eerst op zoek naar dat wat u eigenlijk wilt in de tuin en niet naar de dingen. De dingen die komen er vanzelf wel. Mijdt dus alle tuincentra en plantenwinkels zodat u niet misleid wordt 'dingen' te kopen. Het is niet omdat u een lavendelstruik bezit dat u aan de middellandse zee zit, en een buxushaagje is nog Paleis Het Loo.

Een goed ontwerp rust op drie peilers die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Te weten:

- de plek, met alle kenbare en verborgen eigenschappen

- het budget, datgene wat u wilt of kunt besteden (ineens of in jaren)

- het programma, de lijst van dingen die u in de tuin wilt terugvinden

Laten we ze eens één voor één onder de loep nemen. Als eerste is er natuurlijk het onderwerp van de tuin zelf: de plek. Meestal is de plek een vast gegeven waar we niet zo veel meer aan kunnen veranderen. Hoogstens kunnen we wat grond verbeteren of een drainage aanbrengen om water af te voeren. Maar de zonnestand, de wind, het omringende landschap, de boom bij de buren of de bebouwing aan de overkant zijn vaste elementen. Een ontwerper of architect zal proberen hieruit een voordeel te halen, net zoals Johan Cruyff het formuleert op zijn eigen onnavolgbare wijze: "Ieder nadeel heb ze voordeel". Als de tuin pal in de zon ligt en u houdt van lavendel en kruiden: maak een mediterrane tuin. Als uw tuin juist niet in de zon ligt en uw buurman heeft grote bomen staan die voor veel schaduw zorgen en u bent een romantisch type: maak een bostuin.

Als tweede is er natuurlijk het budget, oftewel het geld. Ook aan dit gegeven is waarschijnlijk niet veel te veranderen. U kunt hoogstens de Lotto winnen. Maar het is wel goed eens na te gaan hoeveel u denkt te kunnen investeren in uw tuin in zeg bijvoorbeeld de eerst volgende vijf jaren. Want opgeteld is dat bij elkaar misschien best een aardig bedrag. Als u dus een ontwerp maakt of bedenkt voor dat budget en u maakt een vijfjarenplan, dan komt u toch in het bezit van uw droomtuin. Denk dus niet op korte termijn! Van belang bij dit punt is natuurlijk ook het feit of u alle werkzaamheden uitbesteed of veel zelf kunt doen. Een tweede punt van besparing is de aanschaf van levende materialen zoals bomen en planten. Hoe jonger (en dus kleiner) die zijn als u ze aankoopt, hoe goedkoper. Bij een vijfjarenplan is het dus van belang te beginnen met de bomen zodat u die als eerste aanplant.

Punt nummer drie: het programma van eisen. Dit punt is wel veranderlijk: want het programma dat bent u. Als u verhuist, dan verandert het programma van de tuin. De volgende bewoners hebben misschien 12 kinderen en 18 honden, houden van diepzeeduiken en kweken paddestoelen. U neemt uw programma mee naar uw volgende tuin. Lodewijk de 14de zei: 'De staat dat ben ik' en u kunt denken 'het programma dat ben ik'.

Het is dus van het allergrootste belang dat u het programma van eisen goed samenstelt. Doe niet zoals de tuinbladen en tuinboekjes die praten over 'uw wensen' maar noem het vanaf het begin 'uw eisen'. U verlangt dat immers van uw tuin, net zoals u van uw badkamer of uw keuken ook een bepaald verlangen hebt. Realiseert u zich echter wel dat wij van de tuin zo'n beetje alles verlangen en dat zoiets onmogelijk is. U staat immers in de badkamer ook niet te barbecuen of zit op de WC niet te computeren.

Neem uw tijd om uw programma van eisen samen te stellen. Of u nu een tuinontwerper in dienst neemt of zelf met pen en papier aan de slag gaat, u moet in ieder geval eerst uw 'huiswerk' maken. De ontwerper of architect zal u bepaalde vragen stellen en dan is het goed daar alvast zelf over nagedacht te hebben. Bent u creatief genoeg om zelf aan de slag te gaan, dan zal het huiswerk u helpen bij de start van uw eerste schetsen.

Ga als volgt te werk:

- alle gebruikers van de tuin maken een lijst met wensen.

- schrijf uw gedachten of ideeën op. Ga er nog niet over praten, maar laat uw lijst eerst groeien.

- maak twee lijsten: een praktische en een abstracte lijst.

- Een praktische lijst met dingen die u wilt doen of kunnen doen in de tuin, zoals spelen, zitten, eten, samenzijn, etc. Zet hier alle mogelijk denkbare eisen bij zoals was ophangen, kruiden kweken, hond laten spelen, allergie voor bepaalde planten, enzovoort.

- Op de abstracte lijst zet u de dingen die u van de tuin verlangt of die u in de tuin wilt terugvinden zoals romantiek, kleurgebruik, levendigheid, bezinning, rust, natuurgevoel, enzovoort.

- Bij alle twee de lijsten dient u zich telkens vragen te stellen bij de dingen die u noteert. Als u bijvoorbeeld 'terras' schrijft, vraag u zelf dan af hoe groot moet het terras zijn. Dat leidt tot de vraag met hoeveel mensen zit u 'gewoonlijk' op het terras? Zijn dat er 4 of 10? Wat doet u als u met die 4 of 10 mensen op het terras zit? Is dat op zondagnamiddag rustig zitten met een kopje koffie of is dat in shorts en met witte wijn uitgebreid staan barbecuen? Dat zijn natuurlijk heel andere terrassen! Hoe beter u nu alles omschrijft, hoe makkelijker u het straks hebt als u gaat schetsen.

Ander voorbeeld. Als u in lijst 1 (de concrete) bijvoorbeeld water of vijver hebt geschreven, dan zullen we in lijst 2 (de abstracte) een begrip vinden waar we het water of de vijver mee kunnen combineren. De begrippen levendig en rust kunnen alletwee van toepassing zijn bij een vijver. Een vijver met fonteinen is levendig, maar als u juist rust en melancholie zoekt dan is het gladde wateroppervlak van belang, de weerspiegeling die doet mijmeren of de planten die in het water hangen. Hoe beter het huiswerk, hoe minder fouten u straks zult maken bij de aanleg.

Durf in dit stadium te dromen en laat u niet afleiden door gedachten over geld. Als u uw ideeën de kans geeft, kunnen zij misschien weer tot nieuwe ideeën leiden en die zijn wel betaalbaar.

Als u na een tijdje denkt de lijsten goed te hebben aangelegd is het tijd om ze met elkaar te bespreken. Nu gaat u voor het eerst bij elkaar zitten met het gezin of de bewoners. U zult versteld staan wat u allemaal nog niet wist over elkaar, want door afzonderlijk de lijsten te maken hebt u de gelegenheid gehad uw eigen ideeën of gevoelens te volgen. Nu is ook de tijd gekomen om positief naar elkaars verhaal te luisteren. Zeg niet gelijk 'dat kan niet' tegen elkaar, maar vraag naar het waarom. Want misschien bedoelt uw partner wel iets heel moois of bijzonders maar drukt hij of zij zich niet goed uit.

Dat wat u allen op de lijsten gemeenschappelijk hebt komt natuurlijk op de definitieve lijst en over de rest moet u samen praten.



2. Vertaling van een verlangen
Stap twee is het omzetten van het programma in een eerste schetsvorm. Daarvoor gaan we een tekening maken waarin alle gegevens die we al kennen, plus alle eisen uit het programma omgezet worden in lijnen en vlekken: het zogenaamde vlekkenplan.

U mag dus niet gaan tekenen of netjes miniatuurtjes schilderen: alleen lijnen en vlekken. De lijnen geven een beweging weer (van de voeten of de ogen) en de vlekken duiden plekken aan waar iets gebeurd of kan gebeuren. De weg naar de schuur is dus een lijn, het terras een vlek. Maar de verbinding tussen het raam van de buurman en uw tuin is ook een lijn (die misschien doorbroken moet worden) en de ruimte voor de schuurdeur is een ook een vlek (rommel, deur moet open kunnen).

Nadat u de maten van uw voortuin hebt opgemeten zet u deze om op schaal. U tekent bijvoorbeeld 1 cm op papier voor elke meter buiten (1:100) of 1 cm op papier voor elke halve meter buiten (schaal 1:50).. Deze tekening gebruikt u als ondergrond. U kunt met doorschijnend schetspapier op deze basis werken, zodat u niet telkens opnieuw hoeft te beginnen.

Eerst de noordpijl, zodat u altijd weet hoe de zon invalt. Geef eventuele grote elementen aan die moeten blijven zoals hagen, muurtjes of bomen. Teken alle plekken als vlekken en alle bewegingen als pijlen. Voeg dan de 'kijkpijlen' toe, de richtingen waarin u kijkt als u aan komt lopen of binnen in de kamer naar buiten kijkt. Van die plekken en pijlen weet u dat ze open moeten blijven.

De punten van het programma kunt u nu één voor één invullen.

1. Loop- en kijklijnen

2. Invullen van programma, één voor één

Hoe uitgebreider het programma hoe makkelijker

3.Niet tekenen, alleen lijnen en plekken

4.Geen planten invullen

5.Vraag bij alles waarom

6.Ga overal zitten en draai u om

Met andere woorden probeer u in te beelden wat u ziet als u bijvoorbeeld op het terras gaat zitten. Ziet u wel de planten waar u zo van houdt of is het bloemvak wat te ver weg getekend? Wat ziet u als u op het bankje achterin de tuin gaat zitten? Het huis? Maar u liep juist naar de achterkant van de tuin om het huis niet te zien! Die kijklijn moet dus doorbroken worden.

3. De ruimte in
Als u alle punten van het programma in de schets hebt kunnen invoegen en u bent tevreden over het resultaat (en over wat u overal vandaan zult zien) dan zult u merken dat de schets een bepaalde natuurlijke uitstraling heeft gekregen. Het is nog geen definitief ontwerp en de details zijn nog niet bepaald, maar de structuur en de vorm kloppen al wel.

Op dit punt aangekomen is het nog steeds zaak niet in valkuilen te trappen. Denk nog absoluut niet aan de planten die u in de tuin wilt, maar alleen in termen van bloemen, struiken, coniferen, etc. Wat niet-levende materialen betreft kunt u stilaan een keuze maken uit soorten: gebakken klinkers of natuursteen, metalen of houten pergola, etc.

Als u een tekening voor uzelf maakt, geeft u de hogere elementen een donkerder kleur dan de lage (gras is bijvoorbeeld lichtgeel, terwijl bomen donkergroen zijn). Probeer ook eens een aanzicht (doorsnede) tekening te maken met de hoogtes. Probeer niet om mooi te tekenen, maar geef alles alleen in blokken weer. We zitten niet op een tekencursus en niemand hoeft uw tekening te zien.

Maar het allerhandigst is om op dit punt aangekomen de tuin in te stappen met een bundel bamboestokjes onder de arm. Zet alle maten en belangrijke punten uit in de ruimte. Pak vervolgens een stoel en ga een tijdje zitten op het toekomstige terras. Kijk vooral goed rond naar alles wat u in de ruimte geprojecteerd hebt. Verander rustig de maten (door de stokjes te verzetten) tot ze voldoen. Want een pad naar de schuur waar u nooit komt hoeft niet breder dan 60 centimeter te zijn, maar het pad van de schuur naar het achterpad waar u alle dagen met de brommer door moet is dat wel.

Als nu alles naar uw wens is en alle programmapunten van uzelf en de familie in het ontwerp zijn verankerd, wordt het tijd voor de details. Nu kunt u op strooptocht langs de tuincentra, de kwekers, de informatietuinen en de bibliotheken. Zoek op die lijsten van planten die de zon aanbidden, graag in de klei staan en tegen een beetje zoute zeewind kunnen; raadpleeg die boeken die wat vertellen over de diepte van de vijver, ondervraag de kwekers over de bloeitijd van zijn rozen. Want u weet nu waar u naar op zoek bent en hoe het in uw ontwerp tot zijn recht zal komen. U zult niet verleid worden door de dingen die te koop zijn, maar als een meesterkok uw ingrediënten kunnen uitkiezen.

Veel geluk in uw toekomstig aards paradijs.

Tekst, illustraties en fotografie: Michel Lafaille

Een goed advies is goud waard

Alles voor een tevreden klant! Een erkend 5-sterrenspecialist wil u niet slechts een product of dienst verkopen, maar juist een fijne aankoopbeleving garanderen. Hierdoor weet u zeker dat u bij een winkel aanklopt waar de mensen tot het uiterste gaan om u 100% tevreden te stellen.

Vind uw 5-Sterrenspecialist

Gratis meer informatie over Tuinontwerp?

*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*

Een goed advies is goud waard

Wanneer u zeker wilt zijn van een goed advies, informeer dan bij een 5-sterrenspecialist.

Vind uw 5-Sterrenspecialist